Op stap met Spaarnelanden (3)

Spaarnelanden biedt Zandvoort én alle Zandvoorters meer dan het inzamelen van het afval.  Daarom gaan we af en toe met een Zandvoorter op stap in- en om het dorp, voor een kijkje achter de schermen.

Christian Geertsma, teamleider Integraal Beheer en Onderhoud openbare ruimte bij Spaarnelanden, neemt ons mee naar de voor Zandvoort belangrijke plekken bij extreme regenval. We gaan op stap met Maaike en Marko, bewoners van de Willemstraat - het laagste puntje van Zandvoort.

“Wat een beetje regen al niet kan veroorzaken. Ons huis stond helemaal onder water.”

“Wanneer je in Zandvoort komt wonen, zeggen ze: ‘het overstroomt hier wel eens’. Onze woning stond de afgelopen jaren al twee keer onder water. In 2019 is ons huis helemaal overstroomd”, zegt Maaike. 

Water opvangen bij extreem weer

We starten onder de grond. We dalen af naar de technische ruimte van het bergbassin (BB) onder de parkeerplaats Zwarte Veld. Christian legt uit: “Hier liggen drie bufferbakken onder de grond - oftewel bassins - die tien miljoen liter regenwater kunnen opvangen bij extreme regenval. Dit is nodig omdat het centrum van Zandvoort in een dal ligt tussen het duingebied en de boulevard en water stroomt nu eenmaal naar het laagste punt. Vanuit het BB wordt met vijf grote pompen regenwater afgevoerd richting het gemaal. De pompen kunnen elk zo’n 200 liter water per seconde afvoeren.”

“Staan de pompen wel aan? Het wordt vaak gevraagd. Maar het gaat inmiddels automatisch.”

Christian: “Vroeger moesten we pompen handmatig aanzetten. Met nieuwe technologie wordt alles nu door computers aangestuurd. In alle bassins zitten niveaumeters en sensoren die met een app worden uitgelezen. Zo wordt bekeken hoeveel water er in de bassins zit en of alles goed functioneert. De pompen gaan automatisch aan en wanneer nodig kan de besturing op afstand worden overgenomen.”

Het regenwater over straat

“Ik zie soms straten blank staan. Hoe kan dat?”, vraagt Marko. Christian: “De leidingen kunnen het water bij extreme regenval niet altijd aan. Tijdens een piekbui kunnen de bassins vollopen en loopt het regenwater over straat. Er zijn, na de wateroverlast in 2019, hogere stoepranden aangebracht om het beter te geleiden, maar er wordt doorlopend onderzocht wat betere methoden zijn. De gemeente voert momenteel samen met Spaarnelanden en andere experts onderzoek uit naar toekomstbestendige oplossingen. De bedoeling is om deze maatregelen op te nemen in een geactualiseerd rioolbeleidsplan. Dat is ook nodig omdat de wateroverlast te maken heeft met klimaatverandering. De maatregelen die hierop genomen worden, worden klimaatadaptatie genoemd.”

“Het centrum van Zandvoort is het laagste punt, dat is altijd een probleem geweest.”

Op het kruispunt van de Koninginneweg en de Prinsessenweg wijst Christian ons op de putdeksels: “Dit zijn speciale ventieldeksels, die op meerdere plekken zijn geplaatst. Deze deksels gaan als het hard regent vanzelf open zonder weg te drijven, waarmee gevaar voor de omgeving wordt voorkomen. Na de regenbui sluiten ze automatisch. En omdat het niet wenselijk is als regenwater in het rioolstelsel terechtkomt, vanwege het risico op overbelasting tijdens piekbuien, worden waar riolen nu worden vervangen, stelsels meteen gescheiden aangelegd. En waar het kan dan ook met infiltratiebuizen, want de Zandvoortse zandgrond leent zich goed voor infiltratie in de bodem.”

Ruimte voor hemelwater in de vijvers

We vervolgen onze tocht richting de vijvers bij het circuit, waar Christian vertelt dat Zandvoort door alle maatregelen en nieuwe ontwikkelingen inmiddels echt op de goede weg is. “Toch zullen deze buffervijvers nodig blijven bij extreme regenval.” Maaike vraagt hoeveel water hier naar toe kan. Christian: “Het regenwater wordt verdeeld over drie vijvers, met een totale oppervlakte van 37.490m². Het water in de vijvers kan 2,75 meter stijgen; best nog een flinke hoeveelheid regenwater. Wanneer ze toch vol zouden raken, kan er nog een overstort opengezet worden, waardoor regenwater wordt geloosd in de duinen. Maar ik wil benadrukken dat dat echt alleen een aller-, allerlaatste redmiddel is.”

“Ons uitgangspunt is om te blijven innoveren. Zo zijn er artificiële intelligente pompen geplaatst in de gemalen, die automatisch storingen oplossen en reageren op piekregenbelastingen. We houden contact met bewoners en leren van calamiteiten uit het verleden.” Marko: “Dat is fijn om te horen. En zelf zijn we nu ook beter voorbereid.”

Tips voor thuis

Christian: “Iedereen kan een handje helpen door de regenpijp af te koppelen en een regenton te plaatsen.” Maaike: “Wij hebben een regenton voor het huis neergezet, iedereen vindt het leuk! De kinderen spelen ermee én we bewateren de tuin ermee.” Marko: “Wees voorbereid: het gaat vaker harder regenen. Minder bestrating in je tuin zorgt ervoor dat het water weg kan. Wij hebben houten steenschotten in onze tuin gelegd, nu kan het water direct de bodem in.”

Christian sluit af met een groentip: “Mijn collega’s houden zich bezig met de aanleg van geveltuintjes en zogenaamde ‘tegelwipacties’. Ook die dragen een steentje bij, en iedereen kan er aan meedoen! Op onze website kun je daar meer over lezen.”

Tekst en foto’s: Joyce Goverde