Pieter Waterdrinker: “Ik heb een rijke jeugd gehad in Zandvoort”

Vanwege zijn préséance in de expositie ‘Beroemd Zandvoort’ in het Zandvoorts Museum, was Pieter Waterdrinker voor even terug in zijn geboorteplaats. Wanneer de schrijver, die opgroeide in Zandvoort, door het dorp wandelt gaan zijn gedachten onwillekeurig terug naar de jaren 60 en 70. 

Zijn vader Wim van der Sloot, getrouwd met Alie Waterdrinker, was een hard werkende kok bij het bekende restaurant Zomerlust in de Kosterstraat en Pieter vermaakte zich tijdens zijn lagere schooltijd op de inmiddels verdwenen Wilhelminaschool met zijn vriendjes. 

“Ik herinner me de Haltestraat en Kerkstraat met prachtige bomen”, zegt Waterdrinker in het ZFM-programma Goedemorgen Zandvoort, waarin hij zaterdag te gast was. “Allemaal grotendeels verdwenen. Ze moeten Zandvoort veel groener maken en verfraaien door beplanting. Het is gewoon esthetisch veel mooier en het kan met weinig middelen. Waarom zijn bomen altijd voor rijke mensen, vraag ik me wel eens af.”

Ook valt het hem iedere keer weer op dat de gemeente het cultureel erfgoed slecht beheert. “Nu staat Zandvoort door de Formule 1 weer op de kaart. Maar in het verleden hebben hier zoveel schilders en kunstenaars tijd doorgebracht. Daar kun je veel meer mee doen, dat zou beter moeten worden uitgedragen. Als tiener heb ik ooit een stichting opgericht om het huis van de beroemde toneelschrijver Herman Heijermans in de Kostverlorenstraat te behouden. Ik vond het onbegrijpelijk dat het gesloopt moest worden.”

Pieter Waterdrinker, die in de afgelopen 25 jaar vijftien boeken schreef, hielp zijn ouders, opa Piet en ooms Jaap, Simon en Benno als tiener in Zomerlust, een horecabedrijf waar leden van vele verenigingen wekelijks bijeen kwamen en hun jaarfeesten uitbundig vierden en het carnaval nog gloriedagen beleefde. “Het was er altijd druk. Ik stond aan de afwas en deed allerlei klussen in Zomerlust. Nu maken tieners ruzie met hun ouders, maar toen deed je dat gewoon. Als je wat ouder wordt probeer je je te onttrekken aan je ouders en dus ging ik op het strand werken, in de keuken of in de bediening. Onder meer bij Ladybird en bij 1A. Het is prachtig om ’s morgens om zes uur al op het strand te zijn. Ik mis de Zandvoortse zomers af en toe wel, de omgeving, de mooie luchten en gek genoeg ook het geluid van de reclamevliegtuigjes”, herinnert hij zich.

Al met al heeft Waterdrinker een hele rijke jeugd gehad, zo zegt hij zelf. “Gevoetbald bij Zandvoortmeeuwen als keeper en soms vertel ik met trots dat ik nog samen heb gespeeld met Piet Keur. De kinderoperette, het tamboerkorps, het zijn mooie herinneringen. Veel contact met jeugdvrienden heb ik niet meer, al kom je door bijvoorbeeld Facebook nog wel eens iemand tegen. Maar mijn jeugd stond wel in het teken van de horeca. Je kunt nu eenmaal niet kiezen waar je geboren wordt.”

Pieter nam als schrijver de naam van zijn moeder aan. “Dat doen wel meer schrijvers. Adriaan van Dis heet gewoon Adje Mulder. Iedereen in Zandvoort kende mij als ‘ientje van Waterdrinker’.” Hij had al snel door dat hij moest gaan reizen om verhalen te kunnen vertellen. En hij voelde de behoefte om mensen te vermaken. “Je kunt je belevenissen voor jezelf houden of er een boek over schrijven. We gingen nooit naar het buitenland, er was ook gewoon geen geld. Want dan moest er weer een nieuwe afzuigkap worden gekocht. Maar mijn vader kon wel heel beeldend vertellen over een treinreis naar Rotterdam bijvoorbeeld.”

Boeken waren er vroeger niet in huize Van der Sloot/Waterdrinker. “De eerste heb ik geleend bij de bibliotheek, toevallig was dat Eerste liefde van Toegenjev. Daar werd ik door gefascineerd en zo ben ik na mijn tijd op het ECL Russisch gaan studeren en daarna recht en Frans.” Na eerst enige tijd in Spanje kwam Pieter doelbewust terecht in Rusland, waar hij midden jaren 80 de glasnost en het uiteenvallen van het Russische rijk onder Gorbatsjov van dichtbij meemaakte. 

Vertrokken door de oorlog

De afgelopen tientallen jaren woonde Waterdrinker met zijn Russische vrouw Julia Klotchkova in afwisselend Moskou en St. Petersburg en was hij correspondent voor de Telegraaf. “Totdat de oorlog tussen Rusland en Oekraïne uitbrak. We zitten daar nog middenin en er worden nog steeds misdaden gepleegd. En hoe het afloopt? We kijken in de open zwarte bek van de geschiedenis, in een wereld die van toevalligheden aan elkaar hangt. En dat maakt het zo gevaarlijk.” Na het uitbreken van het conflict verhuisde Waterdrinker met zijn vrouw naar Frankrijk in de buurt van Toulouse, waar hij kon verblijven bij familie. “In de tussentijd ben ik een aantal keren terug geweest naar Rusland en Oekraïne. En over die periode heb ik mijn laatste boek geschreven, Van huis en haard – Dagboek van een jaar op drift.”

In 1998 debuteerde de schrijver met het boek Danslessen. Eén zinsnede hieruit, die verwees naar de toenmalige Zandvoortse burgemeester Rob van der Heijden, leverde hem een vervolging door het OM op wegens antisemitisme en belediging. Het kostte hem tienduizenden guldens aan proceskosten tot aan de Hoge Raad toe. “Het was collectieve waanzin”, zo blikt Waterdrinker hier op terug, “het was een uitspraak van één personage. Alsof regisseur Spielberg er op aan wordt gekeken als er in Schindler’s List iets verkeerds over Joden wordt gezegd. Maar ik heb het al lang achter me gelaten.” 

Pieter Waterdrinker verbleef dit keer in Nederland om zijn laatste boek te promoten met vele signeersessies en lezingen door het hele land. “En ik bezoek uiteraard af en toe mijn familie. Ik blijf gewoon schrijven en ik sluit niet uit dat Zandvoort nog wel een keer terugkomt in een van mijn boeken.”

Hans Botman